Triết học là bộ môn nghiên cứu về những vướng mắc chung và cơ bản của con người, toàn cầu quan và vị trí của con người trong toàn cầu quan, những vướng mắc có kết nối với chân lý, sự tồn tại, kiến thức, thành quả, quy luật, ý thức, và ngôn ngữ.
Tầm quan trọng của triết học đối với sinh viên
Sinh viên ở các thời đại không giống nhau và ở các nước không giống nhau đều thường đi tiên phong trong các phong trào và các tiến trình chính trị. Triết học đóng vai trò trọng yếu trong việc tạo thành toàn cầu quan, phương pháp luận, nhân sinh quan, hệ thống thành quả văn hóa nhân văn cho sinh viên, nó như “la bàn” giúp họ định hướng tính tích cực xã hội và chính trị của mình vào mục tiêu xây dựng, thông minh.
Triết học mang lại cho sinh viên tri thức về các sự kết nối xã hội, về thực chất, công dụng của nhà nước và của pháp luật, về mục tiêu tồn tại của con người, về cái thiện và cái ác, về sự kết nối giữa cá nhân với nhà nước và xã hội, về tự do và trách nhiệm. Vì vậy, triết học có vai trò trọng yếu trong quá trình tạo thành và tăng trưởng tư cách sinh viên.
Sinh viên Việt Nam vào thời điểm hiện tại là một phòng ban thanh niên đã được tuyển chọn qua các kỳ thi quốc gia và được huấn luyện trong các trường học, cao đẳng. Họ là lớp người đang trưởng thành, đang chuẩn bị hành trang nghề nghiệp trọng yếu và chín muồi về tư cách.
Là tổ chức dân cư có tuổi đời trẻ trọng điểm khoảng từ 18 – 23, sinh viên được xã hội huấn luyện theo hệ thống cơ bản để trở thành những nhà quản lý xã hội, lực lượng sản xuất tối tân và trọng yếu trong tương lai.
Cơ sở để khẳng định tầm quan trọng của triết học
Khi nghiên cứu tính quy luật của sự tạo thành tư cách, tư cách sinh viên, con người thấy rằng tư cách chỉ được tạo thành và tăng trưởng cùng với quá trình giáo dục và tự giáo dục, quá trình giao tiếp, quá trình hoạt động thực tiễn bộc lộ những “tính chất người” của mỗi con người..;
Trong số đó, giáo dục giữ vai trò chủ đạo. Giáo dục triết học Mác – Lênin cho sinh viên là một yếu tố hợp thành trọng yếu của nền giáo dục Đại Học Việt Nam hướng tới việc xây dựng những thế hệ sinh viên có tư cách trong sáng, có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, đáp ứng yêu cầu ngày càng lên cao của quá trình hội nhập và tăng trưởng quốc gia. Cơ sở để khẳng định điều đó là:
Thứ nhất, giáo dục triết học Mác – Lênin trong trường học nhằm góp phần tạo thành toàn cầu quan khoa học trong tư cách sinh viên Việt Nam.
Giáo dục triết học Mác – Lênin trước hết là giáo dục những nguyên lý, phạm trù cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin nhằm xây dựng lập trường toàn cầu quan cho sinh viên. Đó chính là toàn cầu quan duy vật biện chứng – nền tảng để sinh viên nhận thức và tiếp thu những nguyên lý, quy luật khác. toàn cầu quan là toàn bộ hệ thống tri thức, những quan niệm của con người về toàn cầu và về vị trí của chính con người trong toàn cầu đó. Là một hệ thống tri thức, quan niệm về toàn cầu tuy nhiên toàn cầu quan được hiểu là mục đích của quá trình nhận thức đặc thù của con người, chứ không phải là phép cộng giản đơn tổng số các tri thức khoa học nhất định.
Việc giáo dục triết học Mác – Lênin trong các trường học có vị trí Đáng lưu ý trọng yếu đối với quá trình tạo thành và tăng trưởng toàn cầu quan khoa học – toàn cầu quan duy vật biện chứng của sinh viên. Bởi lẽ, triết học Mác – Lênin nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, nó phân phối cho con người một cách nhìn khoa học đối với hiện thực khách quan và khẳng định vai trò, vị trí của con người trong hoạt động nhận thức và cải tạo toàn cầu. Từ đó, giúp họ có thái độ đúng đắn, khoa học đối với hiện thực, có phương hướng chính trị vững vàng, có năng lực nhận biết, phân tích và xử lý các vướng mắc mới nảy sinh trong thực tiễn xã hội trên tinh thần toàn cầu quan Mác – Lênin.
Với tư cách một hệ thống lý luận, một học thuyết, triết học Mác – Lênin đã lý giải một cách khoa học nhất về toàn cầu và vị trí của con người trong toàn cầu đó. Như vậy, triết học Mác – Lênin đóng vai trò là cơ sở lý luận, là “hạt nhân” của toàn cầu quan. Gọi là “hạt nhân” của toàn cầu quan, bởi vì ngoài triết học Mác – Lênin, toàn cầu quan Mác – Lênin còn có các quản niệm về chính trị, kinh tế, đạo đức, luật pháp, thẩm mỹ… Song, toàn bộ các quản niệm trên đều được xây dựng trên nền tảng khoa học của triết học Mác – Lênin. quản niệm và sự tin tưởng khoa học của triết học Mác – Lênin đã xây dựng cơ sở nền tảng cho toàn bộ hệ thống toàn cầu quan Mác – Lênin.
Triết học đã lý giải về mặt lý luận toàn bộ các dữ kiện của hiện thực khách quan và hoạt động thực tiễn của con người một cách lịch sử – nhất định và khoa học nhất. vướng mắc cơ bản của triết học, như Ph.Ăngghen đã nói, là vướng mắc về sự kết nối giữa tư duy và tồn tại. Việc con người có năng lực nhận thức được toàn cầu hay không cũng là những vướng mắc của toàn cầu quan.
toàn cầu quan của chủ nghĩa Mác – Lênin, mà cốt lõi là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, là hệ thống lý luận khoa học và cách mạng; nó đã, đang và sẽ là một công cụ tư duy trọng yếu nhất định hướng cho toàn Đảng, toàn dân ta nói chung và sinh viên nói riêng trong hoạt động nhận thức và cũng là trong hoạt động thực tiễn. Vì vậy, xây dựng và tăng trưởng toàn cầu quan Mác – Lênin chính là nhân tố Đáng lưu ý trọng yếu trong quá trình tạo thành và tăng trưởng tư cách nói chung và tư cách sinh viên Việt Nam nói riêng.
tuy vậy, toàn cầu quan khoa học không tạo thành một cách tự động, tức cứ trang bị tri thức là có toàn cầu quan; trái lại, đó còn phải là quá trình chuyển tri thức thành sự tin tưởng khoa học trong mỗi sinh viên. Cơ sở để tạo thành và tăng trưởng toàn cầu quan là những nhận thức về tự nhiên và xã hội, là mục đích của quá trình giáo dục và những trải nghiệm được tích lũy trong thực tiễn của sinh viên. Đó chính là quá trình tạo thành và tăng trưởng các quản niệm, quan niệm, sự tin tưởng về vai trò và năng lực của con người trong quá trình nhận thức và cải tạo toàn cầu. Theo một cách khác, tri thức, sự tin tưởng, lý tưởng và tình cảm là những yếu tố cơ bản nhất cấu thành nên toàn cầu quan. trong số đó, tri thức tự nó chưa thể trở thành toàn cầu quan. Nó chỉ gia nhập toàn cầu quan khi trở thành sự tin tưởng trong mỗi người. Nhờ có sự tin tưởng, tri thức mới trở thành cơ sở cho hành động của mỗi người. Khi biến thành sự tin tưởng, tri thức đóng vai trò động cơ, động lực tinh thần cho hoạt động của con người, giúp con người xác định lý tưởng sống. Đạt đến “độ” này, mỗi sinh viên thể hiện trình độ sâu sắc trong nhận thức và tri thức, tạo thành toàn cầu quan và lúc đó, toàn cầu quan trở thành nhân tố định hướng trọng yếu trong mọi hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Thứ hai, giáo dục triết học Mác – Lênin còn góp phần xây dựng nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa cho sinh viên, xây dựng trong họ những quan niệm đúng đắn về cuộc đời, về ý nghĩa và mục tiêu của cuộc sống. nhất định là, triết học Mác – Lênin giúp sinh viên hiểu được mục tiêu cao nhất của con người là xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; trong số đó, mọi người đều có một cuộc sống hoàn chỉnh về vật chất và tinh thần. Đó là một xã hội mà “sự tăng trưởng tự do của mỗi người là điều kiện cho sự tăng trưởng tự do của toàn bộ mọi người”.
Giáo dục triết học Mác – Lênin sẽ góp phần từng bước xây dựng và bồi dưỡng nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa cho sinh viên thông qua việc trang bị cho họ những kiến thức cơ bản về lý luận cách mạng xã hội, về thực chất và công dụng của nhà nước, về con người và các quan hệ xã hội của con người, về giai cấp, dân tộc, về xu thế tăng trưởng tất yếu của xã hội…
Đồng thời, từng bước xây dựng cho sinh viên cách nhìn, lối sống và cũng là cách vận dụng những định hướng thành quả xã hội đã được nhận thức vào thực tiễn cuộc sống. Chẳng hạn, từ tri thức về những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, phân phối cho sinh viên một cách nhìn khoa học đối với hiện thực khách quan và khẳng định vai trò, vị trí của con người trong việc nhận thức và cải tạo toàn cầu.
Hoặc là, khi phân tích kết cấu của mỗi mô hình kinh tế – xã hội, với toàn bộ các quy luật tác động và chi phối nó, C.Mác đã kết luận: Sự thay thế của các mô hình kinh tế – xã hội là một quá trình lịch sử tự nhiên. Chính những kết luận như vậy tự nó đã mang đến cho mỗi sinh viên một sự tin tưởng vào sự tăng trưởng. Từ đó giúp họ có thái độ đúng đắn, khoa học đối với hiện thực và cũng là năng lực phân tích và xử lý các vướng mắc mới nảy sinh trên tinh thần toàn cầu quan và phương pháp luận duy vật biện chứng.
Việc này xây dựng trong mỗi sinh viên thái độ lạc quan cách mạng để vượt qua những thử thách, cam go trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội. ở đây, với những tri thức được học, sinh viên sẽ hiểu rằng lý luận về chủ nghĩa xã hội khoa học được xây dựng trên cơ sở kế thừa một cách phân loại những tư tưởng về chủ nghĩa xã hội của nhân loại trong quá khứ và được tăng trưởng một cách khoa học lên thách thức mới, đáp ứng đúng quy luật tăng trưởng của xã hội. Và Đảng ta đã vận dụng một cách thông minh những nguyên lý của chủ nghĩa xã hội khoa học vào thực tiễn nước ta để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Khi nhận thức rõ vướng mắc đó, sinh viên sẽ tự nguyện, tự giác sống theo quản niệm sống của nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa như là một sự thôi thúc nội tâm. Mặt khác, việc giáo dục triết học Mác – Lênin còn giúp sinh viên có năng lực nhận diện rõ và tranh đấu chống lại những quản niệm trái với những nguyên lý của chủ nghĩa xã hội khoa học, trái với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng; kiên quyết tranh đấu chống lại chủ nghĩa xét lại, chủ nghĩa giáo điều, đứng vững trong trận tranh đấu phòng chống “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.
Chủ nghĩa Mác – Lênin thực chất là học thuyết về con người và giải phóng con người. Học thuyết Mác – Lênin nói chung, triết học Mác – Lênin nói riêng trang bị cho sinh viên một nhân sinh quan khoa học và nhân đạo, chỉ ra mục tiêu cao cả nhất của cuộc sống là vì con người và vì sự nghiệp giải phóng con người. Mỗi con người chỉ đạt được lợi ích, nhu cầu cá nhân cao nhất khi nhận thức đúng đắn và tự nguyện, tự giác thực hiện lợi ích xã hội, lợi ích dân tộc mình.
tư cách chỉ được tạo thành và tăng trưởng khi xử lý hài hòa sự kết nối giữa lợi ích cá thể và lợi ích xã hội, hạnh phúc của mỗi người chỉ được đảm bảo và thực hiện khi hạnh phúc của toàn thể xã hội được đảm bảo, được thực hiện. mỗi người chỉ được giải phóng khi sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng nhân loại được thực hiện. Qua việc thẩm thấu những tri thức này, mỗi sinh viên tự nguyện hướng tới lẽ sống cao đẹp “mình vì mọi người và mọi người vì mình”.
Thứ ba, giáo dục triết học Mác – Lênin góp phần xây dựng lý tưởng cộng sản cho các thế hệ sinh viên Việt Nam. Lý tưởng giữ vai trò trọng yếu trong quá trình tạo thành tư cách sinh viên, vì lý tưởng là mục tiêu cao nhất, đẹp nhất, xây dựng nghị lực giúp con người vượt qua mọi thách thức đạt đến mục tiêu xác định. Mục tiêu cao nhất mà lý tưởng cộng sản hướng tới là xây dựng một chế độ xã hội tốt đẹp: Xã hội xã hội chủ nghĩa và sau này là xã hội cộng sản chủ nghĩa. ở đó, con người được tự do, công bằng và hạnh phúc. Sinh viên khi tiếp nhận những tri thức khoa học Mác – Lênin sẽ tìm kiếm được sức mạnh từ chính bản thân tri thức ấy để tự mình vươn lên, bồi dưỡng lý tưởng cộng sản, tin tưởng vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Có sự tin tưởng, có hoài bão, sinh viên tất có ý chí thực hiện lý tưởng. Việc thực hiện lý tưởng không phải trừu tượng, xa vời, mà ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường họ cần xác lập ý chí học tập để sau này góp phần xây dựng Tổ quốc. Đồng thời, họ nên có tinh thần tranh đấu với những hành vi lệch chuẩn của một phòng ban sinh viên sống thiếu trách nhiệm, mất phương hướng, lòng tin, lý tưởng sa đà vào cuộc sống hưởng thụ, thực dụng chỉ tưởng tượng đến lợi ích riêng mình, vô cảm với lợi ích của đồng loại, của dân tộc.
Sự tạo thành và tăng trưởng tư cách sinh viên Việt Nam vào thời điểm hiện tại dưới tác động của giáo dục triết học Mác – Lênin cũng chính là quá trình tạo thành ở họ những tính chất trọng yếu, thể hiện sự tri thức hóa, sự trưởng thành đến độ nhất định về mặt xã hội, giúp sinh viên nâng cao nhận thức lý luận, ý thức chính trị, nhạy bén với thực tiễn, xử lý tốt các tình huống xuất hiện trong thực tiễn, sống có lý tưởng, có ước mong để học tập, phấn đấu và cống hiến. Trong cuộc sống con người không thể sống mà thiếu lý tưởng phấn đấu. Lý tưởng là sự thôi thúc nội tâm giúp con người hành động để thỏa mãn những nhu cầu, lợi ích của cá nhân và xã hội.
Vì vậy, giáo dục triết học Mác – Lênin nhằm từng bước xây dựng lý tưởng cách mạng cho sinh viên là vướng mắc được quan tâm hàng đầu. Đó cũng chính là thành quả đạo đức của từng người sinh viên mang tư cách, là mục tiêu phấn đấu của mỗi sinh viên. Đạt đến mục tiêu này, giáo dục triết học Mác – Lênin hoàn toàn khẳng định vai trò trọng yếu và quyết định của mình trong trận tranh đấu ngăn ngừa những biểu hiện về suy thoái đạo đức, tư cách của sinh viên trước những tác động tiêu cực của quá trình tăng trưởng kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế vào thời điểm hiện tại.